Holistische Praktijk De Roos

De roos in de geschiedenis

​

Sinds mensenheugenis heeft men de roos vereerd. De roos heeft daardoor haar weg gevonden in de geschiedenis, in religie, legendes en sagen. 

 

Hindoeïsme

Hoewel de lotusbloem een belangrijker plaats inneemt in het Hindu geloof is er toch een oude Hindu legende met de roos in de hoofdrol. Brahma (schepper van de wereld) en Vishnu (beschermer van de wereld) maakten ruzie over welke bloem het mooiste was; de roos of de lotus. Vishnu zei; de roos, maar Brahma vond de Lotus het mooiste. Maar, Brahma had nog nooit een roos gezien en hij was meteen overtuigd toen hij voor het eerst een roos zag. Als beloning maakte Brahma een bruid voor Vishnu uit 108 grote en 1108 kleine rozenblaadjes. Hij noemde haar Lakshmi. Lakshmi wordt vaak afgebeeld op een lotusbloem, want andere legendes zeggen dat ze werd geboren uit een lotusbloem.

 

Griekse mythologie

In de Griekse mythologie heeft de roos vele betekenissen en het volgende verhaal is bekend

over de schepping van de roos. Op een dag maakte Chloris (de Griekse godin van de bloemen)

(in Romeins Flora) het bos schoon en ze vond het levenloze lichaam van een prachtige nymf.

Om dit kwaad goed te maken maakte Chloris een bloem van de nymf. Ze vroeg daarbij de hulp

van Aphrodite (de godin van de liefde) die de bloem schoonheid gaf. Daarna vroegen ze ook

hulp van Dionysus (de god van de wijn) die haar nectar en een zoete geur gaf. Chloris zelf gaf

de bloem charme, helderheid en vreugde. Toen blies Zephyr (de westenwind) de wolken weg,

zodat Apollo (de zonnegod) kon schijnen en de bloem tot bloei kon komen.

En zo ontstond de roos….. 

 

Cleopatra

Cleopatra zou Marcus Antonius hebben ontvangen in een kamer tot kniehoogte gevuld met rozenblaadjes om hem voor altijd, als hij een roos zou zien of als hij rozengeur zou ruiken, aan Cleopatra te herinneren. Ze slaagde in haar opzet. Zo zou Cleopatra ook de zeilen van haar schip hebben laten doorweken met rozenwater, zodat 'zelfs de winden verliefd werden.' 

 

Romeinse Rijk

Rozen waren ook onderdeel van sommige van de ergste excessen van het Romeinse rijk. Boeren werden verplicht tot het kweken van rozen in plaats van voedsel, omdat de keizers hun zwembaden en fonteinen vulden met rozenwater en zaten op tapijten van rozenblaadjes tijdens hun feesten. Rozen werden gebruikt als confetti bij vieringen, als medicijn en als grondstof voor parfums. De Romeinen zouden het principe van de broeikas hebben uitgevonden speciaal voor het kweken van rozen. 

 

Na de Romeinse tijd raakten rozen een tijdje in onbruik. Enkele soorten overleefden in het wild en in kloostertuinen. Pas tijdens de kruistochten werden weer nieuwe soorten meegenomen uit het midden oosten en kwam de roos weer opnieuw terug in de tuinen. 

 

Kruistochten

In de tijd van de kruistochten liet een islamitische sultan de moskee van Jeruzalem reinigen met rozenwater nadat deze door de kruisvaarders als christelijke kerk werd gebruikt. Het verhaal gaat dat 500 kamelen bepakt met rozenwater vanuit Damascus moesten reizen om in de behoefte aan rozenwater te voldoen.

 

Engelse Rijk - 15e eeuw

Gedurende de vijftiende eeuw werd er gevochten om heerschappij over Engeland. De partijen gebruikten een roos als symbool. De witte roos stond voor York. De rode voor Lancaster. Het conflict werd dan ook ‘War of the roses’ genoemd. De ‘gemengde’ rood witte roos is de Tudor rose. Henry Tudor van het huis van Lancaster versloeg Richard de derde en trouwde Elizabeth of York, waarmee de huizen werden verenigd. De Tudor roos staat symbool hiervoor. Cambridge college draagt de Tuder rose als ornament.

 

Chateau de Malmaison

Napeleon’s vrouw Josephine hield heel veel van rozen en legde een collectie rozen aan in de tuin van Chateau de Malmaison van meer dan 250 soorten. In deze tuin werkte later Pierre Joseph Redoute (een botanisch illustrator) aan zijn collectie waterschilderijen genaamd ‘les rose’. Dit wordt nog steeds gezien als van de beste collecties van botanische illustraties.

 

De roos als symbool 

Rozen hebben een lange en kleurrijke geschiedenis. Ze zijn een symbool voor religies, liefde, schoonheid, oorlog, politiek en de dood. 

 

In het christendom wordt gezegd dat de roos uit het paradijs geen doornen had. Na de zondvloed kreeg de roos doornen om de mens aan de zonde te herinneren. De roos zelf herinnert aan het Paradijs. 

De rode roos staat in de christelijke symboliek voor het vergoten bloed van Jezus. De vijf blaadjes van de roos verwijzen naar de vijf wonden van Christus. De witte roos stelt de Maagd Maria voor (de 'roos zonder doornen' / 'de mystieke hemelse roos'), dus de maagdelijkheid. De madonna werd vaak in een haag van rozen voorgesteld.

 

Rozenkrans

Het bidden met een gebedssnoer komt in meerdere geloven voor. In het Christendom heet het gebedssnoer rozenkrans. 

 

In de 15e eeuw kregen jonge meisjes bij feestelijkheden een krans van rozen op het hoofd. Het werd uiteindelijk ook gebruikelijk om Maria af te beelden met een rozenkrans. Bij het bidden van een rozenkrans wordt 150 maal een 'wees gegroet' gebeden. Ieder gebed zou staan voor het schenken van een roos aan Maria. De 150 gebeden staan voor 150 psalmen welke het gewone volk in tegenstelling tot beter geschoolde paters niet konden onthouden. 

 

Een andere reden voor de naam rozenkrans kan ook eenvoudiger zijn. Men zegt dat oude rozenkransen bestonden uit gedroogde rozenbottels. Met deze rozenkrans werd onder andere gebeden tegen de pest. Men dacht dat rozen de pest konden tegenhouden. 

 

Arabische wereld

In de Islam betekent een roos zowel de mannelijke schoonheid als het bloed van Mohammed en ook zijn twee zonen. De roos in de islamitische wereld staat voor vrede, liefde en vooral voor wederzijds begrip.

 

In een islamitische legende, was de profeet Mohammed weg om te vechten in een oorlog. Hij verlangde naar zijn vrouw Aisha, maar Mohammed werd gekweld door de gedachte dat ze ontrouw was en vroeg Gabriel om hulp. Gabriel stelde Mohammed voor om zijn vrouw een eenvoudige test te laten doen. Als hij terugkeerde naar huis moest hij Aisha vragen om wat ze op dat moment in haar handen had in het water te laten vallen. Als ze trouw was geweest, zou het object dezelfde kleur houden en een bewijs zijn van haar trouw. Toen Mohammed eindelijk terugkeerde van zijn strijd en Aisha zich haastte om hem te begroeten met een enorm boeket van rode rozen, verraste hij haar toen hij beval om de rozen in de rivier te gooien. Ze gehoorzaamde en de rozen werden geel. Uiteindelijk heeft Mohammed zijn favoriete vrouw vergeven, maar voor sommigen blijft de gele roos een symbool van ontrouw.

 

Volgens een Arabische legende waren alle rozen van oorsprong wit, totdat een nachtegaal verliefd werd op een prachtige witte roos. Tot die tijd krasten en krijsten nachtegalen als kraaien, maar door de intense liefde voor de roos kreeg de nachtegaal zijn inspiratie voor zijn eerste mooie gezang. Uit liefde voor de roos drukte de nachtegaal zich tegen de roos aan en een doorn doorboorde zijn hart. Zo ontstond de rode roos.

 

Zwijgzaamheid / geheimhouding

De oorsprong van de roos als symbool van zwijgzaamheid ligt bij Harpocrates (de god van zwijgzaamheid). Hij werd door Cupido omgekocht met een witte roos om geen ruchtbaarheid te geven aan Venus haar ontrouw. 

Harpocratus is door de Grieken en later de Romeinen overgenomen van de Egyptische kindgod Horus. Hij wordt vaak afgebeeld met zijn vinger op zijn mond, in hiërogliefen een symbool van de kindertijd. De Grieken en Romeinen, mis interpreteerden de beeltenis en noemden hem de god van zwijgzaamheid. 

 

Dionysis/Bacchus is de god van de roes. Hij droeg een krans van rozen. Deelnemers aan Dionysusfeesten droegen ook een rozenkrans, omdat de roos de uitwerking van de wijn zou temperen en beschonken mensen ervan zou weerhouden, geheimen te verklappen. 

 

Symboliek van de roos

In de Romeinse tijd zag je de roos vaak terug op het plafond in vergaderzalen.

'Sub rosa' (= onder de roos) wil zeggen; onder het zegel van de geheimhouding.

Hetgeen besproken werd in de vergaderkamer moest ‘binnen de kamer’ blijven.

Vijfbladige rozen vormen vaak een ornament van biechtstoelen.

De vijf bloembladen zouden staan voor de wonden van Christus.

 

Opvallend is dat de vijfbladige roos ook terugkomt in het plafond van

de Engelse Rosslyn chapel. Deze kerk met vele mysterieuze symbolen is

bekend uit het boek 'The Da Vinci Code'.

 

Voor de vrijmetselaars vertegenwoordigen drie Johannesrozen het symbool voor licht,

liefde en leven. Maar ook onder de vrijmetselaars stond de roos voor zwijgzaamheid.

In bovengenoemde Rosslyn chapel zijn ook vrijmetselaarsymbolen aangetroffen.

 

Een witte roos is het symbool van de dood in sagen en legenden. In Doornroosje wordt het kasteel overwoekerd door rozen als Doornroosje in haar 100 jarige slaap valt. In zekere zin staat de roos ook hier symbool voor de dood.

 

Auteur onbekend